جریمه سنگین اپل و متا
جریمه سنگین اپل و متا : اولین آزمون جدی قانون بازارهای دیجیتال اروپا
اتحادیه اروپا روز چهارشنبه، ۳ اردیبهشت ۱۴۰۴، شرکت‌های فناوری اپل و متا را به دلیل نقض مقررات قانون بازارهای دیجیتال (DMA) مجموعاً به مبلغ ۷۰۰ میلیون یورو جریمه کرد.
این اقدام، که به اتهام محدود کردن رقابت و کاهش گزینه‌های انتخاب کاربران صورت گرفت، نشان‌دهنده عزم جدی نهادهای نظارتی اتحادیه اروپا برای مهار قدرت شرکت‌های بزرگ فناوری و ایجاد فضای رقابتی عادلانه‌تر برای کسب‌وکارهای کوچک‌تر است. در این گزارش، جزئیات این جریمه‌ها، دلایل حقوقی آن‌ها و پیامدهای احتمالی آینده بررسی می‌شود. (منبع اصلی)
جزئیات جریمه‌ها و تخلفات
کمیسیون اروپا، به‌عنوان بازوی اجرایی اتحادیه اروپا، شرکت اپل را به پرداخت ۵۰۰ میلیون یورو (معادل ۵۷۰ میلیون دلار) و شرکت متا، مالک فیس‌بوک و اینستاگرام، را به پرداخت ۲۰۰ میلیون یورو (معادل ۲۳۰ میلیون دلار) محکوم کرد. این جریمه‌ها، که اولین موارد اعمال‌شده تحت قانون بازارهای دیجیتال هستند، به دلیل نقض مقرراتی وضع شده‌اند که از سال ۲۰۲۳ اجرایی شده و هدف آن‌ها جلوگیری از تسلط انحصاری شرکت‌های بزرگ فناوری بر بازارهای دیجیتال است.
تخلف اپل: محدودیت‌های ضد هدایت
کمیسیون اروپا اعلام کرد که اپل با اعمال محدودیت‌های فنی و تجاری، مانع از آن شده است که توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌ها کاربران را به سمت گزینه‌های ارزان‌تر خارج از فروشگاه اپل (App Store) هدایت کنند. این محدودیت‌ها، که در اصطلاح حقوقی به «مقررات ضد هدایت» (anti-steering provisions) معروف‌اند، از نظر اتحادیه اروپا نقض اصل رقابت عادلانه محسوب می‌شوند. این نهاد به اپل دستور داده است که ظرف ۶۰ روز این محدودیت‌ها را حذف کند، در غیر این صورت با جریمه‌های دوره‌ای بیشتری مواجه خواهد شد.
حذف این محدودیت‌ها می‌تواند به کاهش هزینه‌های اپلیکیشن‌ها برای کاربران منجر شود، زیرا توسعه‌دهندگان قادر خواهند بود اپلیکیشن‌های خود را از طریق فروشگاه‌های جایگزین عرضه کنند و دیگر نیازی به پرداخت کارمزدهای اپل نداشته باشند. تیم سوئینی، مدیرعامل شرکت اپیک گیمز، در واکنش به این تصمیم اظهار داشت: «این تصمیم به نفع همه توسعه‌دهندگان، چه در اروپا و چه در آمریکا، است.»
تخلف متا: مدل «پرداخت یا رضایت»
متا به دلیل مدل تبلیغاتی «پرداخت یا رضایت» (pay-or-consent) که از نوامبر ۲۰۲۳ در فیس‌بوک و اینستاگرام پیاده‌سازی کرده بود، جریمه شد. این مدل به کاربران این امکان را می‌داد که یا با ردیابی داده‌هایشان برای تبلیغات هدفمند موافقت کنند و خدمات رایگان دریافت کنند، یا برای استفاده از نسخه بدون تبلیغات هزینه بپردازند. کمیسیون اروپا این مدل را تا نوامبر ۲۰۲۴، زمانی که متا تغییراتی برای استفاده کمتر از داده‌های شخصی در تبلیغات اعمال کرد، ناقض قانون بازارهای دیجیتال دانست.
متا پس از مذاکرات متعدد با کمیسیون اروپا، نسخه جدیدی از مدل تبلیغاتی خود را با عنوان «تبلیغات با داده کمتر» (less ads) معرفی کرد. با این حال، مکس شرمس، فعال حریم خصوصی اتریشی، این مدل را به دلیل مشکلات کاربری، مانند اجبار کاربران به تحمل وقفه‌های تبلیغاتی، غیرقانونی دانست. کمیسیون اروپا در حال ارزیابی این مدل جدید است و از متا خواسته شواهدی مبنی بر تأثیرات عملی آن ارائه دهد.
واکنش شرکت‌ها و پیامدهای سیاسی
اپل این تصمیم را ناعادلانه خواند و اعلام کرد که به آن اعتراض خواهد کرد. این شرکت در بیانیه‌ای اظهار داشت: «اعلام امروز نمونه دیگری از هدف‌گیری ناعادلانه اپل توسط کمیسیون اروپا است که به حریم خصوصی و امنیت کاربران آسیب می‌رساند، کیفیت محصولات را کاهش می‌دهد و ما را مجبور می‌کند فناوری خود را رایگان در اختیار دیگران قرار دهیم.»
متا نیز این جریمه را «تلاشی برای تضعیف کسب‌وکارهای موفق آمریکایی» توصیف کرد. جوئل کاپلان، مدیر امور جهانی متا، اظهار داشت: «این جریمه نه‌تنها یک جریمه مالی، بلکه تعرفه‌ای چندمیلیارد دلاری است که ما را وادار به ارائه خدمات با کیفیت پایین‌تر می‌کند.»
این جریمه‌ها در حالی اعمال شده‌اند که روابط بین اتحادیه اروپا و ایالات متحده، به‌ویژه با دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، پرتنش است. ترامپ پیش‌تر تهدید کرده بود که در صورت جریمه شرکت‌های آمریکایی تحت قانون بازارهای دیجیتال، تعرفه‌هایی علیه کشورهای اروپایی اعمال خواهد کرد. این موضوع می‌تواند مذاکرات تجاری جاری بین دو طرف را برای جلوگیری از تعرفه‌های گسترده پیچیده‌تر کند.
قانون بازارهای دیجیتال: ابزاری برای رقابت عادلانه
قانون بازارهای دیجیتال، که از سال ۲۰۲۳ اجرایی شده، مجموعه‌ای از مقررات الزام‌آور برای شرکت‌های بزرگ فناوری است که به‌عنوان «دروازه‌بان» (gatekeepers) شناخته می‌شوند. این شرکت‌ها، از جمله اپل، متا، گوگل، آمازون، مایکروسافت و بایت‌دنس، به دلیل داشتن بیش از ۴۵ میلیون کاربر فعال ماهانه و ۱۰ هزار کاربر تجاری سالانه در اتحادیه اروپا، تحت نظارت شدید قرار دارند.
هدف این قانون، ایجاد بازاری رقابتی‌تر و عادلانه‌تر است. برخی از الزامات کلیدی آن عبارت‌اند از:
- ممنوعیت اولویت دادن به خدمات خود شرکت‌ها نسبت به رقبا.
- اجبار به اشتراک‌گذاری اطلاعات کلیدی با مشتریان تجاری.
- فراهم کردن امکان همکاری بین اپلیکیشن‌های پیام‌رسان.
- اجازه دادن به فروشگاه‌های اپلیکیشن جایگزین و روش‌های پرداخت خارج از اکوسیستم شرکت‌ها.
ترزا ریبرا، کمیسر رقابت اتحادیه اروپا، در بیانیه‌ای اظهار داشت: «این جریمه‌ها پیامی قوی و شفاف ارسال می‌کنند و نشان‌دهنده اقدامات قاطع اما متعادل ما برای اجرای قانون هستند.»
تأثیرات این تصمیم بر بازار و کاربران
این جریمه‌ها و الزامات اصلاحی می‌توانند تغییرات قابل‌توجهی در بازار دیجیتال اروپا ایجاد کنند:
- برای کاربران: امکان دسترسی به اپلیکیشن‌ها و خدمات با هزینه‌های کمتر، به‌ویژه از طریق فروشگاه‌های جایگزین یا مدل‌های تبلیغاتی با داده کمتر.
- برای توسعه‌دهندگان: آزادی بیشتر برای عرضه محصولاتشان بدون وابستگی به فروشگاه‌های اپل یا گوگل، که می‌تواند نوآوری را تقویت کند.
- برای شرکت‌های کوچک‌تر: فرصت‌های بیشتری برای رقابت با غول‌های فناوری، به‌ویژه در حوزه‌های اپلیکیشن و تبلیغات دیجیتال.
گام بعدی چیست؟
اپل و متا دو ماه فرصت دارند تا با دستورات کمیسیون اروپا مطابقت کنند، در غیر این صورت با جریمه‌های روزانه مواجه خواهند شد. همچنین، کمیسیون اروپا تحقیقات خود را درباره سایر جنبه‌های فعالیت این شرکت‌ها ادامه می‌دهد. به‌عنوان مثال، اپل با اتهامات دیگری در مورد عدم تسهیل رقابت برای فروشگاه‌های اپلیکیشن جایگزین روبه‌رو است که ممکن است به جریمه‌های بیشتری منجر شود.
از سوی دیگر، واکنش دولت آمریکا و احتمال تشدید تنش‌های تجاری، این پرونده را به موضوعی فراتر از یک مسئله حقوقی تبدیل کرده است. تحلیلگران معتقدند که اتحادیه اروپا با این اقدام نه‌تنها قصد دارد قدرت نظارتی خود را به نمایش بگذارد، بلکه می‌خواهد پیامی به دیگر شرکت‌های فناوری ارسال کند: رعایت قوانین اتحادیه اروپا غیرقانونی نیست.
نتیجه‌گیری
جریمه ۷۰۰ میلیون یورویی اپل و متا نقطه عطفی در اجرای قانون بازارهای دیجیتال است که نشان‌دهنده تعهد اتحادیه اروپا به ایجاد بازارهای دیجیتال رقابتی و عادلانه است. با این حال، این اقدام در میانه تنش‌های سیاسی و تجاری با ایالات متحده، چالش‌هایی را نیز به همراه دارد. در ماه‌های آینده، نحوه واکنش این شرکت‌ها و پاسخ احتمالی دولت آمریکا می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر روابط transatlantic و آینده مقررات فناوری در جهان داشته باشد.
منبع جریمه سنگین اپل و متا : فرانس ۲۴
دیدگاهتان را بنویسید